M. Figas: Brat Stanisław Andrzej Kubiak (1877-1928), założyciel i pierwszy przełożony Zgromadzenia Braci Serca Jezusowego

Wśród różnych wspólnot życia konsekrowanego w Polsce (i nie tylko) spotykamy Zgromadzenie Braci Serca Jezusowego. Rozpoznać ich można po charakterystycznych zielonych pasach. Pracują w najważniejszych instytucjach kościelnych w Polsce. Są poszukiwani, chciani, zapraszani do pracy w kolejnych diecezjach w Polsce i za granicą. Bracia Serca Jezusowego już od pięćdziesięciu lat pracują również dla Archidiecezji Warszawskiej. Przyszli z Poznania do Warszawy w 1946 r. razem z kard. Augustem Hlondem, ówczesnym Prymasem Polski. Tu osiedlili się na dobre. Obecnie posługują w Sekretariacie Prymasa Polski oraz na furtach w Kurii Metropolitalnej Warszawskiej i Wyższym Seminarium Duchownym św. Jana Chrzciciela, a także w archikatedrze św. Jana na Starym Mieście.

Pojawili się w Poznaniu po zakończeniu I wojny światowej. Założycielem tej wspólnoty zakonnej był brat Stanisław Andrzej Kubiak, które 71. rocznica śmierci minęła 9 grudnia 1999 r.

Andrzej Kubiak urodził się 10 listopada 1877 r. w Koszanowie w Wielkopolsce. 18 listopada 1877 r. został ochrzczony w Śmiglu; na chrzcie dano mu imię Andrzej. Pochodził w małorolnej rodziny wieśniaczej. Szkołę powszechną niemiecką ukończył w Sączkowie w 1892 roku. Mając zaledwie 15 lat, za zgodą rodziców, wyruszył do Niemiec, gdzie zaczął pracować jako górnik. Tam, po kilku latach, odczuwając głos powołania zakonnego, zgłosił się do Braci Miłosierdzia od Maryi Wspomożycielki w Trewirze. 4 listopada 1898 r. rozpoczął postulat, w czasie którego został powołany na dwa lata do służby wojskowej. Po jej ukończeniu rozpoczął nowicjat i otrzymał habit zakonny. Pierwszą profesję złożył 8 marca 1904 r., otrzymując imię zakonne Stanisław (patron: św. Stanisław Kostka), a wieczystą – 7 marca 1907 r. Brat Stanisław 14 marca 1908 r. zdał egzamin przed Państwową Komisją Pielęgniarską, otrzymując tytuł wykwalifikowanego pielęgniarza.

W czasie I wojny światowej został powołany do wojska i otrzymał przydział do kompanii sanitarnej. Po zakończonej wojnie brat Stanisław wraz z innymi braćmi Polakami rozpoczął starania o wyjazd do Ojczyzny, aby przeszczepić zgromadzenie trewirskie na grunt polski. Dwukrotnie udawał się do biskupa Michała Feliksa Korum. Ordynariusz diecezji trewirskiej za drugim razem, pomimo nieprzychylności władz zakonnych, pozwolił bratu Stanisławowi Kubiakowi udać się do Polski. Mógł to uczynić, gdyż Zgromadzenie Braci Miłosierdzia było jeszcze w tym czasie na prawach diecezjalnych. W ten sposób Andrzej Kubiak 21 sierpnia 1919 r. powrócił do umiłowanej Ojczyzny, na razie zatrzymując się w Warszawie.

W Warszawie po czterech tygodniach tułaczki otrzymał pracę jako laborant w Szpitalu Dzieciątka Jezus, w którym pracował do 15 sierpnia 1920 r. Oprócz pracy w szpitalu podjął się dodatkowo obowiązku opieki nad chorymi w domach prywatnych. W stolicy spotkał ks. Kazimierza Malińskiego z Poznania, posła na Sejm w Warszawie. Brat Stanisław zwierzył mu się z chęci przeszczepienia Braci Miłosierdzia do Polski. Rezultatem tego spotkania było wypowiedzenie pracy w szpitalu i wyjazd do parafii Matki Bożej Bolesnej w Poznaniu, gdzie podjął pracę zakrystiana przy kościele, którego proboszczem był opatrznościowo spotkany kapłan. Oprócz pracy w zakrystii brat Kubiak podjął się i tutaj obowiązku odwiedzania chory i ich pielęgnacji na terenie parafii. Tutaj także, podobnie jak w Niemczech, swoją postawą pełną skupienia, pokory, pobożności i pracowitości wzbudzał wśród ludzi sympatię i szacunek. Był dla wielu pociągającym wzorem. Nic więc dziwnego, że powoli zaczęli się zgłaszać do niego pierwsi kandydaci. Na skutek zerwania więzi z władzami zakonnymi w Trewirze brat Stanisław zaczął myśleć o utworzeniu nowej wspólnoty zakonnej.

21 kwietnia 1921 r. zgodnie z przepisami ówczesnego prawa cywilnego zameldował władzom państwowym o tworzącym się zgromadzeniu, podając siebie jako przełożonego. W tym samym roku, 14 września, przyjął wraz z dwoma towarzyszami: Marcinem Narożnym i Wojciechem Sobkowiakiem habit zakonny z rąk ks. Kazimierza Malińskiego. Zaczęło się w ten sposób regularne życie zakonne braci duszpasterskiej pomocy od Najświętszego Serca Pana Jezusa, bo taką nazwę przyjęli.

Pomimo różnych trudności, także ze strony ks. proboszcza i podwładnych, brat Stanisław Kubiak prowadził konsekwentnie swoją myśl tworzenia nowej wspólnoty. 11 czerwca 1923 roku, będąc na audiencji u ówczesnego arcybiskupa gnieźnieńskiego i poznańskiego, kardynała Edmunda Dalbora, przedstawił szczegółowo historię wspólnoty, cel i charyzmat, a także przeżywane trudności. W trzy miesiące później, 21 listopada 1923 r., kard. Dalbor formalnie zatwierdził nowe zgromadzenie. Wspólnota poznańska rozwijała się coraz bardziej, przybywało kandydatów.

19 kwietnia 1924 r. dokonano wyboru pierwszego zarządu zgromadzenia. Przełożonym naczelnym został oczywiście jego założyciel – brat Stanisław. Kubiak od tej pory podwoił swoje starania o wzrost duchowy, liczebny i materialny wspólnoty. Dzięki jego pracowitości i wielu wyrzeczeniom nabyto na własność dwie posiadłości w Puszczykowie koło Poznania. Najpierw, 17 października 1924 r., brat Stanisław zakupił willę „Warta”, w dwa lata później, 21 stycznia 1926 r. – drugą willę „Przemysławkę”. Obie posiadłości, tworząc jeden dom zakonny, stały się domem głównym zgromadzenia, gdzie obecnie mieści się zarząd generalny Braci Serca Jezusowego.

17 kwietnia 1926 r. po raz pierwszy w historii nowej kongregacji odbyła się profesja zakonna 11 braci wraz z jej założycielem, bratem Stanisławem. W duchu wdzięczności, z inicjatywy brata Kubiaka, 22 lipca tegoż roku wystawiono przed domem w Puszczykowie pomnik ku czci Najświętszego Serca Jezusowego – głównego Patrona zgromadzenia.

W szczególnym okresie rozkwitu zgromadzenia przyszedł na nie bolesny cios. Ogrom pracy, cierpień i różnorakich przeżyć ujemnie wpłynął na zdrowie brata Stanisława. W 1926 r. zaczął ciężko chorować i praktycznie stan ten trwał aż do śmierci, która nastąpiła 9 grudnia 1928 r. w Szpitalu Miejskim w Poznaniu. Zwłoki jego spoczęły na cmentarzu archikatedralnym w Poznaniu, w grobowcu zgromadzenia, skąd zostały przeniesione do Puszczykowa w 1966 r. i złożone w szklanej urnie na miejscowym cmentarzu. Pamięć o nim trwa.

Obecnie wspólnota Braci Serca Jezusowego pracuje i modli się na terenie Polski, Włoch i Niemiec. Ciągle potrzeba gorliwych naśladowców świątobliwego brata Stanisława Andrzeja Kubiaka, aby „Ewangelia była w pełni wypełniona”, a miłosierne i pełne miłości Najświętsze Serca Jezusa – coraz bardziej znane i kochane.

Adres domu generalnego: 62-040 Puszczykowo k. Poznania, ul. Br. Józefa Zapłaty 2.

Artykuł ukazał się w: Maciej Figas, Brat Stanisław Andrzej Kubiak (1877-1928), założyciel i pierwszy przełożony Zgromadzenia Braci Serca Jezusowego, Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie, nr 1 (939), styczeń 2000, str. 94-96.